3 chiến lược đầu tư trong giai đoạn thị trường điều chỉnh

Các sản phẩm đa dạng hơn giúp nhà đầu tư có thể kiếm lời trên thị trường chứng khoán ngay cả khi thị trường điều chỉnh.

VN30 thủng đáy 870 điểm xác lập vào tháng 7 sau đó bật ngược trở lại với thanh khoản tăng vọt trên thị trường phái sinh. Nhà đầu tư hiện đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến trên thị trường thế giới để xác định xu hướng thị trường đã tạo đáy hay đây chỉ là một đợt phục hồi sau hơn 1 tuần bị bán tháo. Thông tin về kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp tăng trưởng vượt bậc đã không được phản ánh đúng mức. Do đó để tìm kiếm lợi nhuận lúc này, nhà đầu tư phải xác định rõ chiến lược đầu tư của mình.

Chìa khóa số 1: Chấp nhận mạo hiểm, canh các chân sóng hồi để mua

Chìa khóa này dành cho nhà đầu tư đang có sẵn cổ phiếu trong danh mục và có độ mạo hiểm cao (tất nhiên rủi ro luôn đi kèm lợi nhuận). Kỷ luật tạo nên sức mạnh, trong giai đoạn thị trường biến động lớn hàng chục điểm một phiên, nhà đầu tư cần bảo toàn lợi nhuận và không để cảm xúc vào trong giao dịch.

Khi nhận định thị trường sắp rơi vào Downtrend cần canh giá tốt để hạ dần tỷ trọng, đặc biệt tránh sử dụng margin để mua bắt đáy. Đây là guyen tắc quan trọng giúp giảm áp lực tâm lý khi thị trường giảm điểm.

Nếu chấp nhận mạo hiểm, nhà đầu tư có thể canh các chân sóng hồi để mua. Luôn nhớ trong quá trình Downtrend thị trường sẽ luôn xuất hiện các đợt sóng hồi gọi là sóng hồi Downtrend, đây là loại sóng có rủi ro cao vì sức bật về giá trong đợt sóng này rất kém. Sóng này sẽ có đáy sau thấp hơn đáy trước nên việc nắm giữ lâu sẽ gặp bất lợi. Nguyên tắc chỉ nên lướt sóng ngắn hạn và bán khi T+3. Nếu chọn không đúng chân sóng thì rủi ro rất cao vì khả năng cổ phiếu chưa về tài khoản đã quay đầu giảm. Tỷ lệ giải ngân lúc này chỉ nên tối đa là 30% tài sản. Khi cổ phiếu vừa về tài khoản lãi 5, 7% cũng phải chốt. Nếu xấu nhất lỗ 10% cũng phải cắt lỗ ngay, tính ra cũng chỉ lỗ 3% tổng tài sản đây là con số thua lỗ khá lý tưởng trong đợt Downtrend.

Không nên bình quân giá xuống. Bình quân giá là chiến lược tai hại nhất trong Downdtrend.

Chìa khóa số 2: Đánh giá kinh tế vĩ mô và lựa chọn doanh nghiệp đáng để bỏ tiền vào nhất

Chìa khóa này thường dành cho nhà đầu tư đang nắm giữ tiền mặt và thích chiến lược đầu tư trung dài hạn. Nhà đầu tư cần tìm doanh nghiệp đang bị định giá thấp và quan trọng là cần đưa ra được kế hoạch giải ngân vào cổ phiếu đó như thế nào.Nhà đầu tư có thể lựa chọn phân tích đánh giá từ tổng quan ngành rồi mới lựa chọn cổ phiếu (top –down), hoặc tìm doanh nghiệp khỏe nhất của ngành rồi sau đó mới phân tích các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến doanh nghiệp (bottom – up).

Nền tảng vĩ mô của kinh tế Việt Nam đang được củng cố với sự vươn lên của nhiều ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ. Quan trọng hơn, đằng sau sự vươn lên đó là thành công của nhiều chính sách hỗ trợ, từ bảo hộ sản xuất trong nước, thúc đẩy phát triển khối doanh nghiệp tư nhân cho đến sự phối hợp nhịp nhàng giữa chính sách tài khóa và tiền tệ. Trong bối cảnh toàn cầu đang rất phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro, Việt nam vẫn có thể tận dụng được cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu cũng như thu hút dòng vốn nước ngoài.

Báo cáo Vietnam Chartbook của bộ phận phân tích SSI chính là cẩm nang nhà đầu tư cần đọc trong giai đoạn này. Báo cáo bao trùm hầu hết các khía cạnh của nền kinh tế thông qua phân tích 8 nhóm chỉ số là Sản lượng, Kinh doanh, Tiêu dùng, Đầu tư, Tài khóa, Thương mại, Tiền tệ và Tài chính. Thông qua các chỉ số này, người đọc có thể hình dung một cách tổng thể về sức khỏe của kinh tế Việt nam và những gợi mở cho nền kinh tế trong tương lai. Những điểm nổi bật của 8 nhóm chỉ số trong 9 tháng đầu năm 2018 như sau:

- GDP quý 3 đã tích cực hơn với mức tăng 6,88% YoY. Đóng góp cho sự cải thiện này là lĩnh vực Công nghiệp và Xây dựng trong khi Nông, Lâm nghiệp, Thủy sản và Dịch vụ đều giảm tốc.

- Chỉ số PMI tháng 9 giảm xuống mức thấp nhất 10 tháng. Xu hướng giảm tốc nhanh của chỉ số PMI bắt đầu từ tháng 6, cùng thời điểm nổ ra chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

- CPI 9 tháng tăng 3,2% YTD, cao nhất 5 năm. Trong các tác nhân có thể làm lạm phát tăng cao trong quý 4, Lương thực và Năng lượng (xăng, dầu, gas) là 2 nhóm mặt hàng cần chú ý.

- Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng tốc trong quý 3/2018 lên 12,5% YoY, cao nhất 4 quý. Động lực đằng sau sự tăng tốc này là vốn tư nhân và vốn ngân sách nhà nước với vốn ngân sách tăng tới 14,9% YoY, gấp đôi trung bình 2 quý đầu năm.

- Tổng thu ngân sách 9 tháng tăng 13,7% YoY và tổng chi tăng thấp, 9,8% đã kéo bội chi ngân sách xuống 26,7 nghìn tỷ, giảm hơn một nửa so với cùng kỳ 2017 và mới chỉ bằng 0,73% GDP.

- Xuất nhập khẩu tháng 9 giảm mạnh kéo tăng trưởng 9 tháng xuống 13,7%, thấp thứ hai trong 20 tháng trở lại đây. Hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu cùng yếu đi, trong đó, nhập khẩu tăng thấp là guyen nhân chủ yếu kéo giảm tăng trưởng chung. Điểm sáng là xuất siêu liên tục tăng, tính đến tháng 10 thặng dư 6,4 tỷ USD.

- Thị trường tiền tệ có nhiều biến động trong quý 3 xuất phát từ sự lên giá của đồng USD. Chính sách tiền tệ đã được vận hành linh hoạt và bao quanh kiểm soát tỷ giá. Tín dụng tăng chậm hơn các năm trước nhưng tốc độ tăng trưởng GDP vẫn ở mức cao là một dấu mốc đáng chú ý.

- Thị trường chứng khoán quý 3 đã giao dịch cân bằng hơn và VNIndex đã có lúc lên lại trên 1000 điểm. Sự thay đổi chiến lược đầu tư do lãi suất tăng và chiến tranh thương mại đang khiến các nhà đầu tư nước ngoài gia tăng bán ròng ở cả thị trường cổ phiếu lẫn trái phiếu, gây áp lực lên giá tài sản của Việt nam. Tuy nhiên lũy kế 9 tháng thì khối ngoại vẫn mua ròng hơn 39 ngàn tỷ đồng.

Chìa khóa số 3: Chứng khoán phái sinh với ưu thế: phòng vệ rủi ro, giao dịch T+0, tỷ lệ đòn bẩy cao và đặc biệt nhất là giao dịch hai chiều.

Chìa khóa này dành cho 2 đối tượng:

Một là nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu cơ sở tuy nhiên không thể hạ tỷ trọng cổ phiếu. Nhà đầu tư sử dụng chiến thuật Phòng vệ rủi ro để hạn chế mất mát trong giai đoạn này.

Đối tượng thứ 2 là nhà đầu tư thích lướt sóng ngắn và có nhiều thời gian theo dõi thị trường. Tuy nhiên đòn bẩy phái sinh lớn hơn cơ sở rất nhiều, và biến động cũng rất khó lường. Đây vừa là ưu điểm của chứng khoán phái sinh, vừa là nhược điểm gây thua lỗ cho rất rất nhiều nhà đầu tư đang giao dịch phái sinh hiện tại.

Nhà đầu tư có thể sử dụng Phương pháp "Follow the Trend" giúp khắc phục được những nhược điểm trên. Các nguyên tắc áp dụng bao gồm: (i) chỉ trading khi có xu hướng, không trading khi sideway (no trend no trade); (ii) Tuân thủ tuyệt đối cắt lỗ nếu giá đi ngược xu hướng dự đoán 5 – 6 điểm; (iii) Sử dụng biểu đồ:Phân tích thị trường cơ sở trước khi phân tích phái sinh; Sử dụng đường trung bình động SMA 9 (đường màu xanh), SMA 20 (đường màu đỏ) và Magical trend indicatior; Sử dụng biểu đồ kỹ thuật 60 phút xác định xu hướng và biểu đồ 15 phút để mở hoặc đóng vị thế; (iv) Chọn hợp đồng gần nhất để trading vì có thanh khoản cao nhất và biến động sát với chỉ số cơ sở.

Ví dụ thực tế trading từ ngày 14/06 – 18/06 với lợi nhuận 31,1% trong 3 phiên giao dịch.

Trong ngắn hạn dự đoán xu hướng thị trường là điều hoàn toàn vô nghĩa. Điều nhà đầu tư cần làm bây giờ là xem lại khẩu vị đầu tư, danh mục đầu tư và chọn 1 trong 3 chìa khóa trên. Lên kế hoạch và tuân theo các chiến lược giao dịch sẽ giúp nhà đầu tư đảm bảo an toàn cho tài khoản và không bị cuốn theo thị trường.

Đỗ Bích Thảo, Môi giới phòng giao dịch Phạm Ngọc Thạch, CTCP Chứng khoán Sài Gòn SSI