THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TRUNG QUỐC

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TRUNG QUỐC

Trên thế giới, có thể nói duy nhất một quốc gia trên thế giới có nền văn minh cổ đại phát minh ra nhiều thành tựu khoa học của nhân loại, nhưng đối với thế giới hiện đại, TQ là quốc gia "ăn cắp công nghệ" và là quốc gia làm hàng gian hàng giả, hàng nhái thành công và nổi tiếng nhất thế giới. Họ không muốn bỏ tiền ra nghiên cứu mà đi bắt chước, kể cả "thị trường chứng khoán TQ mang màu sắc Wall Street".

Chúng ta hay nhắc đến "chỉ số Shanghai SE Composite" là một chỉ số thị trường chứng khoán lớn mà theo dõi hiệu suất của tất cả các cổ phiếu hạng A và B, các cổ phiếu được niêm yết trên thị trường chứng khoán Thượng Hải. Thật tồi tệ chỉ số chứng khoán Shanghai Stock Exchange Composite Index này (bản sao tương tự chỉ số Dow Jones Industrial Average (DJIA). Ngoài ra, nếu ai đã từng đầu tư vào thị trường chứng khoán TQ, sẽ biết thêm chỉ số chứng khoán Shenzhen Stock Exchange Composite Index tại Thẩm Quyến (một bản sao chép của chỉ số S & P 500 của Mỹ), cùng với chỉ số kỹ nghệ ChiNext có cấu trúc tập trung vào các cổ phiếu công nghệ cũng là một bản sao chép giống với chỉ số công nghệ cao NASDAQ. Các chỉ số chứng khoán này do TQ mua chuộc các chiến lược gia Wall Street thiết kế và hướng dẫn điều hành cho Bắc Kinh.

Chỉ số Shanghai SE Composite trước đó vẫn bị quốc tế xem thường, kể từ khi các chiến lược gia phân tích rủi ro tài chính và chứng khoán của tổ hợp ngân hàng đầu tư Morgan Stanley (NYSE: MS) tính toán và phát hiên ra nó là quả bóng khinh khí cầu, bởi trước chỉ nội chưa đầy 8 tháng, sàn giao dịch Thượng Hải Shanghai SE Composite vốn hóa rất thấp là có khoảng 2.400 tỷ USD, nhưng chỉ vài tháng sau vốn hóa của chỉ số Shanghai SE Composite được đẩy lên đến 5.900 tỷ USD (yết giá bằng tiền CNY tính ra đồng USD). Nếu cộng gộp luôn cả sàn Shenzhen Stock Exchange Composite Index tại Thẩm Quyến, cùng với cùng với chỉ số kỹ nghệ ChiNext thì giá trị vốn hóa của 3 sàn giao dịch này chỉ trong thời gian ngắn có lúc lên tới hơn 11.000 tỷ USD. Tất nhiên, bây giờ nó đã rơi về đúng giá trị thật của nó, nhưng vẫn còn tăng ảo.

Bây giờ ta xét hiệu suất di chuyển của chỉ số chứng khoán lớn nhất tại TQ, đó là chỉ số Shanghai SE Composite. trong ngày 20/7/2014, chỉ số Shanghai SE Composite có mức đáy là 2.026,67 điểm, đến ngày 2/1/2015, nó chỉ đạt 3.234,68 điểm, nhưng đến ngày 12/6/2015, bong bóng cổ phiếu bùng nổ, khi nó đạt đến 5.166,35 điểm. Đây chưa phải là đỉnh cao của nó. SSE Composite từng đạt mức cao nhất mọi thời đại của 6.092,05 điểm vào tháng 10/2007 và một mức thấp kỷ lục 99,98 điểm 12/1990. Mức tăng trưởng chỉ số Shanghai SE Composite mà trong lịch sử chứng khoán Mỹ của chỉ số Dow Jones Industrial Average (DJIA), chuyên theo dõi giá cổ phiếu của 30 đại công ty tiêu biểu của Mỹ, được theo dõi chặt chẽ nhất trên thế giới, vốn hóa thị trường của các cổ phiếu chiếm gần một phần tư tổng thị trường chứng khoán Mỹ bao gồm: Goldman Sachs, Home Depot, Intel, IBM, 3M, American Express, Apple, Boeing, Caterpillar, Chevron, Cisco, Coca-Cola, DuPont, Exxon, GE, Johnson & Johnson, JP Morgan Chase, McDonald , Merck, Microsoft, Nike, Pfizer, Procter & Gamble, Travelers, United Technologies, UnitedHealth, Verizon, Wal-Mart và Disney, và công ty dịch vụ tài chính Visa, có bề dày lịch sử cả trăm năm nay không làm nên chuyện này.

Trong quá khứ, thị trường chứng khoán TQ, mà tâm điểm là chỉ số Shanghai SE Composite đã từng chứng kiến sự sụt giá kinh hoàng là thị trường này sụt giảm mất 16% vào ngày 30/5/2007, một mức sụt giảm tệ hại nhất kể từ chỉ số ASE Index của thị trường chứng khoán Hy Lạp lao dốc 19% vào ngày 3/8/2015, mặc dù nền kinh tế TQ vẫn tăng trưởng hung hãn nhất thế giới khi ấy.

Đối với chỉ số kỹ nghệ ChiNext, tính trung bình từ năm 2011 - 2014, nó chỉ chập chờn ở mức 1.124,87 điểm, nhưng đến ngày 3/6/2015, nó bung lên 3.982,50 điểm. Đây là trò ảo thuật của Bắc Kinh, bởi chỉ số kỹ nghệ ChiNext này non yếu kém xa về độ tuổi kinh nghiệm so với chỉ số chứng khoán VN tại Sài Gòn là VN-Index.

Với chỉ số chứng khoán Shenzhen Stock Exchange Composite Index tại Thẩm Quyến, mức đáy thấp nhất của nó là 786,052 điểm vào cuối tháng 12/2012, và nó đi ngang ở mức trung bình khoảng 900,00 điểm từ đầu năm 2012 đến tháng 6/2014, nhưng đến ngày 12/6/2015, nó bật tăng lên 3140,56 điểm. Điều gì xẩy ra và gây chú ý cho thị trường tài chính thế giới sau ngày 12/6/2015?

Không có gì nhạc nhiên, kinh nghiệm trên thị trường cổ phiếu cho thấy, hễ cứ đến chu kỳ đảo nợ của TQ, giới phân tích tài chính và chứng khoán lão luyện tại Wall Street, trong đó có tỷ phú đầu cơ George Soros đều có thể nhận ra trước ấy vào cuối năm 2014, chính quyền Bắc Kinh ra chỉ thị "gia hạn đảo nợ ngắn hạn toàn quốc" nó rơi vào đúng trong chu kỳ sau ngày 12/6/2015, việc này dẫn đến một sự chốt lời hoàn vốn của giới đầu cơ, và con buôn ảo. Nó gây ra sự sụt giá chứng khoán là không thể tránh khỏi. Thật không may, chính quyền Bắc Kinh đổ lỗi nếu đích danh các chiến lược gia phân tích chứng khoán của ngân hàng đầu tư Morgan Stanley (NYSE: MS) đứng đằng sau phân tích các rủi ro giúp giới đầu tư tẩu tán bán tháo cổ phiếu trước khi "có một sự điều chỉnh mạnh mẽ" của thị trường chứng khoán TQ.

Nếu lật lại hồ sơ Ngân hàng Công Thương TQ (Industrial & Commercial Bank of China Ltd - ICBC) vốn hóa 275 tỷ USD, Ngân hàng Xây dựng TQ (China Construction Bank Corp - CCB) có vốn hóa 209 tỷ USD, Ngân hàng Nông nghiệp TQ (Agricultural Bank of China) có vốn hóa 197 tỷ USD,...những đại gia này chỉ là những ngân hàng cò con trong những năm 2006, nhưng được bơm thổi lần lượt qua các đại gia ngân hàng có bề dày lịch sử lâu đời của Mỹ và Âu châu như ngân hàng Anh, Barclays Plc (FTSE 100 mã chứng khoán BARC: LN, tại New York NYSE: BCS), Royal Bank of Scotland, Lloyds Bank (FTSE 100, mã chứng khoán RBS: LN), HSBC, PMorgan Chase (NYSE, Dow Jones: JPM), Bank of America (NYSE: BAC), Citigroup (NYSE: C), Deutsche Bank yết giá tại Frankfurt của chỉ số chứng khoán DAX (FWB: DBK), tại New York mã chứng khoán của Deutsche Bank (NYSE: DB), Société Générale, Crédit Agricole (Pháp), Bank of America Corp (NYSE: BAC), Wells Fargo & Co. (NYSE: WFC),...

Trong lịch sử giao dịch chứng khoán trên thế giới chưa từng có thị trường chứng khoán nào tăng giảm xê dịch trung bình 5% - 6,5% một phiên, đó chỉ có ở TQ. Bây giờ ta hãy mường tượng có nơi nào trên thế giới mà thị trường chứng khoán “bốc hơi” 3.900 tỷ USD trong chưa đầy 3 tuần lễ trước đây, một mức sụt giảm lớn hơn cả số của cải mà nước Đức với nền kinh tế lớn thứ 4 trên thế giới làm ra trong 1 năm là 3.853 tỷ USD. Bởi lẽ tại TQ thị trường tài chính và chứng khoán nước này rất khép kín, chưa tới 2% các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu cổ phiếu chứng khoán quốc gia này, điều đó có nghĩa là giá trị chứng khoán tại TQ chủ yếu được yết giá bằng đồng Chinese Yuan Renminbi (CNY) nên rủi ro còn hạn chế, vậy mà nó đang gieo rắc nỗi sợ hãi cho chính quyền Bắc Kinh. Bởi vì nếu việc để xẩy ra sự sụt giá chứng khoán là hậu quả của việc các nhà đầu tư Trung Quốc mắc nợ, họ buộc phải bán tháo cổ phiếu để trả nợ dẫn đến lây lan ra các lĩnh vực khác là hậu quả rất lớn cho nền kinh tế TQ.

Về phân tích chuyên môn, như tôi hay nhắc, nếu Bắc Kinh để xẩy ra một sự sụp đổ thị trường chứng khoán TQ có thể dễ dàng khởi động một cuộc suy thoái nền kinh tế nước này. Một sụp đổ thị trường chứng khoán TQ là bất cứ khi nào thị trường chứng khoán mất hơn 40% giá trị nữa trong giai đoạn từ đây đến Tết âm lịch tại TQ. Vì theo kinh nghiệm, hễ cứ đến Tết âm lịch TQ, các nhà đầu tư và dân chúng nước này rút tiền ra trả nợ và chi tiêu. Tai nạn nguy hiểm như vậy có thể dẫn đến một thị trường con Gấu, mà là một sự suy giảm của thị trường chứng khoán mở rộng mà thường kéo dài đến nhiều năm, nó sẽ dội vào nền kinh tế dẫn đến một cuộc khủng hoảng kinh tế tại TQ bắt nguồn từ thị trường cổ phiếu trước tiên chứ không hẳn một tỷ lệ tăng trưởng GDP thấp lại gây ra khủng hoảng kinh tế TQ.

Nếu xảy ra một vụ tai nạn TTCK TQ sớm hơn, nó cho thấy các nhà đầu tư và dân chúng TQ mất hết niềm tin vào nền kinh tế của họ. Khi niềm tin không được khôi phục, nó dẫn đến một cuộc suy thoái kinh tế mà nhiều chuyên gia kinh tế của TQ. Đó là bởi vì suy giảm giá trị chứng khoán có nghĩa là ít của cải cho người tiêu dùng tại TQ vốn dĩ đã rất thấp, vì sức tiết kiệm của người dân TQ quá cao. Điều này giải thích phần nào nền kinh tế TQ phụ thuộc rất lớn cho xuất khẩu ra bên ngoài của họ nay đang gặp khó khăn vì phải đối diện sự cạnh tranh các mặt hàng chất lương ngày càng rẻ của các nước Âu, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc...

Mặt khác, nếu thị trường chứng khoán vẫn không được duy trì được đà tăng, đó là công thức đơn giản chỉ ra một dấu hiệu cảnh báo của một nhà đầu tư mất hết niềm tin. Khi giá trị cổ phiếu của các công ty tài chính giảm, các ngân hàng tại TQ biết rằng họ sẽ có một thời gian khó khăn hơn trong việc huy động vốn mới để trang trải cho các khoản thua lỗ của họ, và làm mới các khoản vay tốt sau này. Bằng cách này, nó cho biết khi thị trường chứng khoán suy giảm sẽ đe dọa sẽ đưa các ngân hàng này không có đủ dự trữ để trang trải cuộc suy thoái để thoát ra khỏi kinh doanh thua lỗ và núi nợ xấu khổng lồ khó đòi và sẽ mất sẽ càng phình to, và nó sẽ gửi các khoản nợ này vào các khoản nợ công của TQ gia tăng, hậu quả rất lớn.

Điều này, có lẽ sẽ đưa nền kinh tế TQ có thể rơi vào những gì gọi là "lost decade" (thập kỷ mất mát), bởi khủng hoảng nợ và bong bóng tài sản dư thừa giống như Nhật Bản hơn hai chục năm trước, khi chỉ số Nikkei 225, là chỉ số thị trường chứng khoán lớn theo dõi hiệu suất của 225 công ty hàng đầu tại Nhật Bản từng đạt mức cao nhất mọi thời gian của nó là 38.915,87 điểm trong tháng 12/1989 và một năm sau nó bị vỡ bong bóng, mà chính quyền Bắc Kinh đã phủ nhận tiêu tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc để nghiên cứu sự bể bóng cổ phiếu tại Nhật Bản mấy chục năm trước để tránh nó.

Kết thúc phiên giao dịch ngày 3/11/2015, chỉ số chứng khoán chính của TQ là Shanghai SE Composite 0,25% chốt ở mức 3.316,695 điểm. Shenzhen Stock Exchange Composite Index tại Thẩm Quyến giảm 0,03%, chốt ở mức 1.987,471 điểm. chỉ số kỹ nghệ ChiNext rơi 0,11%, chốt ở mức 2.429,27 điểm.

Giá mỗi cổ phiếu của Tổng công ty Nhôm Trung Quốc, tức Aluminum Corporation of China (giao dịch tại Thượng Hải) hiện chốt ở mức 5,02 CNY, giá đỉnh cao 10,57 CNY ngày 9/6/2015. Pangang Group Vanadium Titanium & Resources Co Ltd (một công ty chuyên sản xuất sắt thép, quặng kim loại) giao dịch tại Thẩm Quyến chốt ở mức 2,98 CNY, giá đỉnh cao gần nhất là 6,62 CNY trong tháng 6/2015. Tại sàn Shenzhen Stock Exchange Composite Index, Thẩm Quyến. Cổ phiếu hãng kỹ nghệ điện tử viễn thông khổng lồ Huawei sụt mất 40% giá trị trong 6 phiên giao dịch kể từ sau ngày 12/6/2015, đã đóng cửa hoãn giao dịch trong thời gian dài đáng kể,...

Ta lưu ý, TQ vẫn bắn tiếng lập đi lập lại là họ cần: "tăng cường sự linh hoạt của tỷ giá Renminbi trong cả hai hướng và giữ cho tỷ giá cơ bản ổn định ở một trạng thái cân bằng thích nghi và mức độ" (enhance the flexibility of Renminbi exchange rate in both directions and keep the exchange rate basically stable at an adaptive and equilibrium level). Điều đó họ sẽ can thiệp mạnh mẽ vào đồng RMB, hay CNY nếu cần để chặn đà suy giảm của thị trường chứng khoán TQ, khỗn nỗi VN lại là nạn nhân trước tiên nếu duy ý chí giàng số phận cho TQ.

Hiện nay lãi suất lãi tại TQ được quyết định được thực hiện bởi Ngân hàng Nhân dân TQ (PBOC) của Ủy ban chính sách tiền tệ TQ là ở mức 4,35% là mức thấp nhất của họ trong nhiều thập niên, họ vẫn có thể hạ lãi suất chỉ đạo này xuống nếu cần để cứu bằng mọi giá thị trường chứng khoán và kinh tế suy yếu. Thực tế mức cao nhất là 10,98% vào tháng 6/1996. Tỷ giá liên ngân hàng hiện nay tại TQ là 3,10%,...

Tại New York, giá cổ phiếu của một số các công ty TQ niêm yết giá tại sàn giao dịch NYSE tại New York, vẫn chủ yếu là các đại công ty này có niêm yết giá tại sàn chứng khoán Thượng Hải được theo dõi nhiều nhất của TQ là: Shanghai Stock Exchange Composite Index. Cụ thể, danh sách sơ lược các đại gia niêm yết giá tại sàn NYSE, gồm: Aluminum Corporation of China; China Life Insurance; China Petroleum & Chemical (Sinopec); China United Telecommunications Corporation (China Unicom); Huaneng Power International; Guangshen (Guangshen Railway Company),Alibaba Group Holding Ltd,...những công ty này đều đang niêm yết tại TTCK Thượng Hải.

Phương Thơ, Morgan Stanley (NYSE: MS)