Phân tích các điều kiện huy động vốn theo cơ chế thị trường tại Việt Nam, minh chứng thực tiễn

Để huy động vốn theo cơ chế thị trường thành công tại Việt Nam, cần đáp ứng các điều kiện từ kinh tế, xã hội, đến công nghệ, pháp luật, và năng lực quản lý. Dưới đây là phân tích chi tiết kèm minh chứng cụ thể tại Việt Nam:

1. Điều kiện về kinh tế:

➢  Ổn định kinh tế vĩ mô:

Kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 2018-2019 đạt tăng trưởng GDP trên 7%/năm, lạm phát giữ ở mức dưới 4%, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp huy động vốn từ cả thị trường trong và ngoài nước. Sự ổn định này khiến nhà đầu tư tự tin đầu tư vào các kênh như cổ phiếu và trái phiếu.

➢ Sự phát triển của thị trường tài chính:

Sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam (HOSE, HNX) giúp các doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc huy động vốn. Ví dụ, trong năm 2020, VinGroup đã huy động thành công hơn 425 triệu USD thông qua việc phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế.

➢  Chính sách tài khóa và tiền tệ: 

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong giai đoạn dịch Covid-19 đã giảm lãi suất điều hành nhằm hỗ trợ nền kinh tế, giúp các doanh nghiệp tiếp cận vốn với chi phí thấp hơn. Chính sách này giúp các doanh nghiệp dễ dàng huy động vốn từ thị trường.

➢  Hội nhập kinh tế quốc tế:

Sau khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực vào tháng 8/2020, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam như Tập đoàn Hòa Phát đã huy động được vốn từ các đối tác châu Âu để mở rộng hoạt động sản xuất thép.

2. Điều kiện về xã hội:

➢  Môi trường kinh doanh:

Việt Nam đang nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, minh bạch hóa các quy trình thủ tục. Theo báo cáo Doing Business 2020 của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam xếp hạng 70/190 quốc gia, cho thấy môi trường kinh doanh ngày càng thuận lợi. Chính nhờ cải thiện này, nhiều doanh nghiệp như FPT đã dễ dàng thu hút vốn từ các nhà đầu tư quốc tế.

➢  Tâm lý nhà đầu tư:

Tâm lý nhà đầu tư tại Việt Nam phụ thuộc nhiều vào sự ổn định kinh tế. Ví dụ, sau khi Nghị quyết 42 về xử lý nợ xấu được ban hành, nhiều nhà đầu tư đã tự tin hơn trong việc đầu tư vào các ngân hàng và doanh nghiệp Việt Nam, tạo cơ hội huy động vốn tốt hơn.

➢  Trình độ nhận thức tài chính:

Trong những năm gần đây, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã phối hợp với các ngân hàng và tổ chức tài chính để đẩy mạnh giáo dục tài chính cho người dân, đặc biệt là giới trẻ. Điều này giúp nâng cao hiểu biết về các sản phẩm tài chính, khuyến khích nhiều cá nhân đầu tư vào thị trường chứng khoán, qua đó giúp doanh nghiệp huy động vốn dễ dàng hơn.

3. Điều kiện về luật pháp:

➢  Hệ thống pháp luật về thị trường vốn:

Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2019 có hiệu lực từ năm 2021 đã cải tiến quy định về phát hành chứng khoán, giúp thị trường minh bạch hơn và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của nhà đầu tư. Điều này đã thu hút các doanh nghiệp lớn như Masan Group phát hành cổ phiếu mới trên thị trường chứng khoán với giá trị hàng trăm triệu USD.

➢  Cơ chế bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư:

Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều quy định nhằm bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư nhỏ lẻ, như yêu cầu công khai thông tin tài chính định kỳ từ các công ty niêm yết. Ví dụ, Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) đã duy trì sự minh bạch trong báo cáo tài chính, tạo niềm tin với nhà đầu tư, giúp huy động vốn thông qua phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ.

➢  Sự ổn định của hệ thống tư pháp:

Việt Nam ngày càng hoàn thiện hệ thống pháp luật, đảm bảo sự ổn định cho thị trường tài chính. Điều này góp phần giúp các doanh nghiệp lớn như Vietjet Air tự tin phát hành cổ phiếu ra công chúng trong những năm gần đây và huy động được hàng trăm triệu USD.

4. Điều kiện về công nghệ:

➢  Ứng dụng công nghệ trong tài chính (FinTech):

Sự phát triển của các công ty FinTech tại Việt Nam như MoMo và VnPay đã thay đổi cách thức huy động vốn. Ví dụ, MoMo đã huy động thành công 200 triệu USD từ các quỹ đầu tư quốc tế nhờ sử dụng các giải pháp FinTech trong việc kết nối nhà đầu tư và doanh nghiệp.

➢  An ninh mạng và bảo mật thông tin:

Các công ty như Viettel và FPT đã phát triển các giải pháp bảo mật dữ liệu mạnh mẽ, giúp bảo vệ nhà đầu tư khi tham gia các giao dịch trực tuyến. Điều này tạo niềm tin cho nhà đầu tư vào các nền tảng huy động vốn trực tuyến.

5. Năng lực quản lý và giám sát:

➢  Cơ quan quản lý thị trường vốn:

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã tăng cường công tác giám sát các hoạt động phát hành chứng khoán, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trên thị trường. Nhờ vào việc này, nhiều công ty niêm yết như Tập đoàn Bảo Việt đã có điều kiện tốt hơn để huy động vốn qua thị trường chứng khoán.

➢  Năng lực của doanh nghiệp:

Các doanh nghiệp có năng lực quản lý tài chính mạnh như Vinhomes đã dễ dàng huy động vốn từ thị trường quốc tế nhờ vào khả năng quản lý tài chính hiệu quả và sự minh bạch trong báo cáo tài chính.

➢  Giám sát của tổ chức kiểm toán:

PwC Việt Nam và KPMG là các công ty kiểm toán quốc tế hoạt động tại Việt Nam, giúp xác minh tính trung thực và minh bạch của báo cáo tài chính các doanh nghiệp. Nhờ đó, các doanh nghiệp như Tập đoàn Novaland đã thu hút thành công các khoản vốn lớn từ các nhà đầu tư quốc tế.

6. Điều kiện khác:

➢  Môi trường chính trị ổn định:

Việt Nam có môi trường chính trị ổn định, giúp tạo niềm tin cho các nhà đầu tư. Ví dụ, trong giai đoạn 2019-2021, dòng vốn FDI vào Việt Nam vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, bất chấp những tác động của đại dịch Covid-19. Các doanh nghiệp như Samsung và LG tiếp tục mở rộng sản xuất và huy động vốn tại Việt Nam.

➢  Thương hiệu và uy tín của tổ chức huy động vốn:

Tập đoàn Vingroup và Tập đoàn Masan là những ví dụ tiêu biểu về các doanh nghiệp có uy tín trên thị trường Việt Nam, giúp họ dễ dàng huy động vốn từ cả thị trường trong và ngoài nước. Trong năm 2021, Masan đã huy động thành công 200 triệu USD từ nhà đầu tư nước ngoài để mở rộng hệ thống bán lẻ WinMart.

➢  Quan hệ đối tác quốc tế:

Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã hợp tác với chính phủ Việt Nam trong nhiều dự án hạ tầng quan trọng, cung cấp các khoản vay ưu đãi giúp Việt Nam huy động vốn cho các dự án phát triển giao thông, giáo dục và y tế.

Tóm lại, tại Việt Nam, các điều kiện kinh tế, xã hội, pháp luật, công nghệ và năng lực quản lý đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp huy động vốn thành công theo cơ chế thị trường. Những minh chứng cụ thể từ các doanh nghiệp lớn như Vingroup, VinHomes, và Masan cho thấy việc đáp ứng đầy đủ các điều kiện này có thể giúp doanh nghiệp huy động được lượng vốn lớn để phát triển và mở rộng.

Dương Trọng Vinh - Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI