TRỞ LẠI HỒ SƠ TPP

TRỞ LẠI HỒ SƠ TPP

Tại VN sau khi Donald Trump của Đảng Cộng hòa lên làm Tổng thống Mỹ, thì nhiều chuyên gia kinh tế VN lo ngại cái TPP kia sẽ được vứt vào sọt rác, và sẽ gây ảnh hưởng không ít khó khăn cho quốc gia này khi đặt quá nhiều kỳ vọng vào TPP.

Thực tế mà nói Đảng Cộng hòa mới là đảng phái ưa ký các hiệp định thương mại nhất chứ không phải là Đảng Dân chủ.

Đó là bởi vì ngay cả ngay cái Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), hiện là khu vực mậu dịch tự do lớn nhất thế giới đang lưu hành nó bao gồm 3 nước giữa Mỹ, Canada và Mexico có sản lượng GDP lên đến 20.642 tỷ $ (tức là chiếm 33,31% của tổng sản lượng GDP thế giới).

Cái NAFTA này do Tổng thống Ronald Reagan của Đảng Cộng hòa bày ra chứ không phải Đảng Dân chủ. Kể cả việc vào năm 1984 - Đảng Cộng hòa thuyết phục Quốc hội thông qua Luật Thương mại và thuế quan. Điều này nó cho phép Tổng thống có trong tay con bài "fast-track", một cách cụ thể là nó cho phép Tổng thống Mỹ có quyền đàm phán các hiệp định thương mại tự do nhanh hơn, và làm giảm sự can thiệp Quốc hội thò bàn tay vào cản trở.

Trở lại hồ sơ NAFTA này thì phải đến 3- đời Tổng thống Mỹ mới ký thành luật. Vì trước ấy Tổng thống Reagan hết nhiệm kỳ, và Tổng thống George HW Bush (Bush bố, cũng là Đảng Cộng hòa) tiếp tục đàm phán cái di sản NAFTA do Ronald Reagan để lại. Cuối cùng NAFTA cũng được ký bởi Tổng thống George HW Bush, và nó được phê chuẩn bởi cơ quan lập pháp của ba nước Mỹ, Canada và Mexico trong năm 1993. Hạ viện Mỹ chấp thuận bằng 234 phiếu (chấp thuận) / 200 phiếu (phản đối), vào ngày 17/11/1993. Trong khi Thượng viện Hoa Kỳ phê chuẩn nó bằng 60 (phiếu thuận) / 38 (phiếu phản đối) vào ngày 20/11/1993.

Sau cùng cái NAFTA này thì vào ngày 08/12/1993, nó đã được ký thành luật bởi chính quyền Tổng thống Bill Clinton (Đảng Dân chủ). Và được thi hành hiệu lực ngay lập tức vào ngày 1/1/1994. Thực tế việc ký kết này chỉ là biểu tượng, vì nó đã được ký bởi Tổng thống Bush (bố) của Đảng Cộng hòa, vì Đảng Cộng hòa thất cử lên Đảng Dân chủ lên nắm quyền thì họ cũng buộc ký cho có lệ mang tính chính danh của chính quyền mới khi đó là của Bill Clinton tiếp quản.

Về hồ sơ việc thỏa thuận tự do thương mại giữa Mỹ và 11 đối tác thương mại khác giáp với Thái Bình Dương -- TPP, này thì trước hết thực tế Tổng thống mới của Mỹ là Donald Trump của Đảng Cộng hòa, vì đã lỡ miệng mị dân để lừa bịp lấy phiếu cử tri lên đã quyết liệt phản đối cái TPP này, bây giờ chẳng lẽ bảo Trump ký trước thì bẽ mặt quá, nên việc các nước kia muốn cứu thể diện cho Tổng thống Donald Trump thì họ phải tự giác ký trước. Nhật thì mới đây Hạ viện nước này đã phê chuẩn TPP rồi, các nước Chile, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, và Việt Nam nếu tiếp tục phê chuẩn thì Trump dễ ăn nói và thuyết phục thần dân đã bỏ phiếu cho ông ta, và Trump dễ dàng thay đổi ý định, và việc Mỹ tham gia TPP sẽ dễ hơn, thậm chí là còn nhanh hơn.

Tôi thì mỉa mai cái Quốc hội VN, không hiểu nền kinh tế VN đứng thứ mấy trên bản đồ thế giới mà muốn mọi thứ, nhưng vẫn còn dè chừng chờ đợi thay vì xuống bút ký đại cái TPP kia cho xong, cần gì phải lo sợ mất thể diện, làm như vậy để mấy nước kia theo đó mà xuống bút phê chuẩn thì không có lý do gì Mỹ lại đứng ngoài cam kết thì còn gì thể diện của siêu cường quốc Mỹ nữa.

Tuy nhiên đối với TPP, Mỹ có được điều khoản "Cơ chế giải quyết tranh chấp đầu tư nhà nước", hay "Investor-State dispute settlement mechanism". Xem thêm ở đây: https://ustr.gov/about-us/policy-offices/press-office/fact-sheets/2015/march/investor-state-dispute-settlement-isds

Điều đó nôm na là nó cho phép các công ty nước ngoài, nhất là công ty Mỹ có nhiều quyền hành khởi kiện các chính phủ so với các công ty trong nước đó. Ôi thôi tôi e rằng các công ty quốc doanh nhà nước VN sẽ thế nào cũng đội sổ bị kiện cáo nếu giả sử cái TPP này được hồi sinh trở lại.

Phương Thơ - Morgan Stanley (NYSE: MS)