“Đội lái” trở lại
“Đội lái” trở lại
Hải Lý
|
Thứ Năm, 27/11/2014, 09:27 (GMT+7)
|
|
Từ đầu tháng 11-2014, giới đầu tư choáng váng
với thanh khoản một số cổ phiếu.
Có cổ phiếu khớp lệnh hơn 50 triệu đơn vị
ngày. Ảnh : TL SGT
|
(TBKTSG) - Trong vòng 12
tháng qua, có những công ty tăng vốn gấp 4-5 lần bằng cách phát hành thêm cổ
phiếu nhiều đợt với tỷ lệ 1:1 hoặc hơn thế. Phải chăng“đội lái” đang trở lại
cùng với margin quy mô hơn, chiêu thức tinh vi hơn, lách hầu hết các quy định
quản lý, giám sát thị trường?
Năm 2009 một phần của gói
kích cầu bù lãi suất đã chảy vào chứng khoán và sự đầu cơ đã được thổi bùng lên
mạnh mẽ với sự xuất hiện của “đội lái”, sử dụng tiền vay ký quỹ (margin) đẩy
thị giá hàng loạt cổ phiếu vốn hóa nhỏ, thanh khoản thấp, tăng đến vài lần, bất
chấp hiệu quả kinh doanh èo uột của doanh nghiệp. Có không ít
trường hợp công ty càng lỗ, cổ phiếu càng tăng giá. Hậu quả là sau đó niềm tin
của nhà đầu tư vào chứng khoán lụi tàn, thị trường suy thoái kéo dài, sự thu
hút dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài bị suy giảm nghiêm trọng.
Bây giờ “đội lái” đang trở lại cùng với margin quy mô hơn, chiêu
thức tinh vi hơn, lách hầu hết các quy định quản lý, giám sát thị trường. Nếu
vấn đề “đội lái” không được xử lý mạnh mẽ, dứt khoát và nghiêm khắc từ phía cơ
quan quản lý, cụ thể là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và cao hơn là Bộ
Tài chính, thì niềm tin của giới đầu tư, sự phục hồi của thị trường sẽ bị thách
thức cao độ!
In giấy
lấy tiền
Không khó để nhận ra trên cả hai sàn, trong vòng 12 tháng qua, có
những công ty tăng vốn gấp 4-5 lần bằng cách phát hành thêm cổ phiếu nhiều đợt
với tỷ lệ 1:1 hoặc hơn thế. Thị giá cổ phiếu dưới mệnh giá ư? Không quan trọng.
Người ta nhận thấy có cổ phiếu thị giá đang 5.000-6.000 đồng, công ty thông báo
phát hành tăng vốn, bán cho cổ đông hiện hữu bằng mệnh giá, thế là “tự nhiên”
thị giá cứ ầm ào đi lên, về 10.000 đồng, rồi vượt 10.000 đồng lúc nào không
hay.
Phát hành không hết, một số cá nhân đứng ra mua, sau lại vác ra
bán trên thị trường. Tiền thu được từ phát hành, công ty mang đi mua dự án bất
động sản này, chuyển nhượng dự án nhà đất kia, và vài tháng sau, đã thấy công
bố các dự án ấy sắp bán sản phẩm căn hộ, nhà đất. Rồi thêm 1-2 tháng nữa, báo
cáo tài chính quí cho thấy các dự án mang lại lợi nhuận đột biến. Thêm một cái
cớ để đẩy thị giá cổ phiếu vòng hai.
Khi được hỏi về những dự án cụ thể này, các
chủ đầu tư bất động sản, kể cả những công ty mạnh, kinh doanh bằng nguồn tiền
tự có, không vay mượn ngân hàng, đều ngơ ngác: “Chúng tôi đang khuyến mãi hết
mình đây, sức tiêu thụ chậm lắm, bán được một căn cũng mừng, vậy mà sao họ có
sản phẩm, bán ào ào, thu tiền ào ào thế? Chịu!”.
Chiêu mua bán dự án bất động sản lộ liễu quá, một số công ty quay
sang chiêu thứ hai chi tiết và có vẻ mang tính thuyết phục hơn: tiền phát hành
mang đầu tư ngay vào một số cổ phiếu niêm yết. Họ chọn những đơn vị vốn nhỏ,
thanh khoản yếu, lượng cổ phiếu lưu hành không nhiều và “bơm giá”. Phải dùng từ
“bơm giá” không ngoa. Cổ phiếu tăng trần 5-10 phiên liền, chuyện nhỏ! P/E lên
30-40 lần, mặc kệ! Mỗi phiên, mỗi cổ phiếu được bơm giá đó, khớp lệnh vài chục
ngàn đơn vị, chỉ cần dăm nhà đầu tư cá nhân mua ăn theo, là đủ đưa giá về mức
trần.
Đến mùa công bố kết quả kinh doanh, chuyện phải đến đã đến. Những
phi vụ mua và bơm giá cổ phiếu trên báo cáo tài chính biến thành các thương vụ
đầu tư tài chính với mức lãi vài trăm phần trăm. Chứng minh có giấy trắng mực
đen nhá: giá mua trên sàn trung bình từng này, thị giá đang từng này, lãi từng
này. Đây là lãi thật nhá! Lợi nhuận ảo mà cứ như thật, không ai “cãi” vào đâu
được!
Xem ra sự tinh vi của sở hữu chéo ngân hàng chẳng là gì so với các
vụ thâu tóm để đẩy giá cổ phiếu hiện tại. Ngân hàng A mà mua thêm vài trăm ngàn
cổ phiếu ngân hàng B, ông chủ ngân hàng Y chuyển nhượng cổ phiếu ngân hàng X là
bị dư luận săm soi, lên tiếng. Còn trên Hose hay Hnx, một công ty niêm yết sở
hữu chi phối vài doanh nghiệp niêm yết khác là chuyện thường. Thanh tra UBCKNN
đâu thèm để ý. Giả dụ thâu tóm để mở rộng đầu tư, phát triển doanh nghiệp một
cách bài bản thì không nói làm gì. Đằng này thâu tóm xong, công ty được thâu
tóm tuyên bố tăng vốn gấp nhiều lần (có đơn vị họp đại hội đồng cổ đông bất
thường, thông qua kế hoạch tăng vốn gấp 10 lần), để đi mua các công ty khác
nữa. Vòng quay cứ thế nhân rộng.
Thanh
khoản kỷ lục với tay phải tay trái?
Từ đầu tháng 11-2014, giới đầu tư choáng váng với thanh khoản một
số cổ phiếu. Có cổ phiếu khớp lệnh hơn 50 triệu đơn vị ngày, chiếm hơn một phần
ba tổng khối lượng giao dịch của Hose. Trong ba phiên liên tiếp tổng khối lượng
khớp lên tới 113 triệu đơn vị, trị giá hàng ngàn tỉ đồng. Đây là lượng cổ phiếu
bị “giam” do quy định T+3, mà lớn thế. Khối lượng khớp bình quân 10 phiên là 25
triệu đơn vị/phiên.
Trên sàn phía Bắc, có cổ phiếu khớp lệnh gần 38 triệu đơn vị/ngày,
bằng hơn phân nửa tổng khối lượng giao dịch của Hnx. Ba phiên khớp 78 triệu đơn
vị, khối lượng giao dịch 10 phiên bình quân 23,5 triệu đơn vị/phiên trong khi
tổng số cổ phiếu lưu hành của công ty khoảng 150 triệu.
Làm sao có những công ty đại chúng đến thế?
Làm thế nào giao dịch gần hết cổ phiếu lưu hành chỉ trong vài phiên như vậy?
Trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam, các cổ phiếu ngân hàng thường
mang tính đại chúng hơn, song khối lượng giao dịch cao nhất cũng chỉ 5-10 triệu
đơn vị/ngày thời điểm hoàng kim.
Ở các thị trường chứng khoán phát triển châu Âu, châu Mỹ, nơi sản
phẩm phái sinh cực kỳ thịnh hành, khối lượng giao dịch của mỗi cổ phiếu tầm
trung trung bình cũng chỉ vài triệu đơn vị/ngày, mà họ giao dịch từ sáng đến
5-6 giờ chiều, không phải đến 15 giờ có kèm nghỉ trưa như Việt Nam. Khối lượng
giao dịch đạt mức 50-100 triệu hay trên 100 triệu cổ phiếu/ngày chỉ có ở những
doanh nghiệp với giá trị vốn hóa hàng trăm tỉ đô la Mỹ. Trên Hose có một số
doanh nghiệp giá trị vốn hóa đạt mức tỉ đô, nhưng chúng không nằm trong số
những cổ phiếu đầu cơ kể trên.
Thanh khoản kỷ lục của một số cổ phiếu đặt
trong điều kiện thanh khoản toàn thị trường nói chung khoảng 100-150 triệu cổ
phiếu/ngày ở Hose và 50-80 triệu cổ phiếu/ngày ở Hnx, rõ ràng là không bình
thường.
Thứ nhất, với giá trị giao dịch hàng trăm tỉ đồng/ngày ở những cổ
phiếu trên (có ngày tới 400-600 tỉ đồng), phải khẳng định sự tham gia của dòng
tiền margin. Khối lượng khớp bình quân của mỗi lệnh rất lớn, lớn hơn nhiều các
cổ phiếu khác. Nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ đa phần không thể nào là người mua/bán
chủ đạo trong những nhịp giao dịch kỷ lục. Khối lượng tăng, giá tăng, “hòn than
đỏ” ngày một nóng đỏ. Ai cũng nghĩ họ là người chuyển hòn than đỏ nhanh, ai là
người gánh cuối cùng? Và khi sự “nóng chảy” vỡ ra, hậu quả của nó tác động đến
thị trường là không thể lường được.
Thứ hai, liệu có sự giao dịch mang tính kỹ thuật tay trái mua, tay
phải bán của một số chủ thể đầu tư ở các cổ phiếu này? Bộ phận giám sát giao
dịch của hai sở hoàn toàn có thể kiểm tra được. Hệ thống thiết bị và công nghệ
bây giờ cho phép thực hiện điều đó.
Suốt thời gian qua khi những giao dịch bất thường ở một số mã diễn
ra, tự hỏi không biết bộ phận thanh tra, giám sát của hai sở và UBCKNN ở đâu.
Hai công ty chứng khoán hàng đầu là SSI và HSC đã công bố cắt giảm tỷ lệ margin
ở một số cổ phiếu để tự bảo vệ bản thân và nhà đầu tư của họ. Nếu muốn thị
trường phát triển lành mạnh và sự phục hồi của chứng khoán như một kênh đầu tư
trở nên bền vững, loại bỏ “đội lái” và những giao dịch bất thường là việc bức
bách mà cơ quan quản lý không thể không hành động ngay.
//Nguồn bài viết: http://www.thesaigontimes.vn/123169/Doi-lai-tro-lai.html
CÁC BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ:
BÌNH LUẬN